‘Uitdagingen horen bij het ambt van burgemeester'
InterviewAmsterdam is jarig. Komend jaar viert de stad haar 750-jarig bestaan. Reden genoeg om samen met burgemeester Femke Halsema (58) vooruit te blikken op de feestelijkheden en stil te staan bij de klus om deze stad ook in de toekomst een fijne plek te laten zijn voor alle inwoners. ‘De overheid dacht altijd maatschappelijke uitdagingen vanuit haar eigen beleidstorens te kunnen oplossen, maar die tijd is definitief voorbij.’
Eind april werd er een vruchtentaart bezorgd bij de Stopera, het Amsterdamse stadhuis. Op de taart een foto van burgemeester Femke Halsema met de tekst ‘Hoera, 38 jaar! Geen spat veranderd’. De burgemeester plaatste er een foto van op haar social-media-account en wees erop dat de afzenders wel een fout hadden gemaakt. De burgemeester was immers pas net 35, zo schreef ze er met een knipoog bij.
‘Het was een mooie verjaardag’, vertelt de burgemeester als we haar later dit voorjaar spreken. Al werd het bescheiden gevierd. ‘Er zijn jaren dat ik het groots aanpak, maar dit jaar was het een klein feestje, alleen met wat familie.’ Niet te vergelijken dus met het verjaardagsfeest dat ze komend jaar organiseert voor ‘haar’ Amsterdam.
Amsterdam 750 jaar
Op 27 oktober 2025 bestaat de stad 750 jaar en dat wordt vanaf oktober een jaar lang groots gevierd, met onder andere een openingsconcert in de Ziggo Dome, een Amsterdamse editie van het Monopoly-spel, een straatvoetbaltoernooi, een feest op de A10, speciale voorstellingen, musicals en nog heel veel meer.
De laatste keer dat Amsterdam uitgebreid stilstond bij haar verjaardag was bij het 700-jarig jubileum, in 1975. Ook dat werd toen een jaar lang gevierd. ‘Er was in die tijd veel gaande in de wereld, net als nu’, zegt de burgemeester, die hoopt dat de festiviteiten ‘nieuw perspectief en hoop’ zullen brengen. ‘Veel Amsterdammers hebben warme en mooie herinneringen aan de viering van Amsterdam 700 jaar. Dat willen we graag evenaren. Ik zou het geweldig vinden als Amsterdammers over vijftig jaar zeggen “weet je nog toen..?”’
Nog een periode dienen
Femke Halsema is inmiddels bezig aan haar zesde jaar als burgemeester. Onlangs maakte ze bekend dat ze dat graag nog een tweede termijn van zes jaar wil blijven. ‘Het is een eer onze prachtige stad nog een periode te mogen dienen.’ Of de functie ook makkelijker wordt naarmate je hem langer doet, betwijfelt ze. ‘Uitdagingen zijn er altijd, mede door de actualiteit. Dat hoeft niet erg te zijn, dat hoort bij het ambt van burgemeester.’
Het conflict in het Midden-Oosten is zo’n actualiteit die veel losmaakt in de stad. De recente ontmoetingen in de ambtswoning tussen Joodse en islamitische inwoners van Palestijnse komaf maakten veel indruk op haar, vertelt ze. Als burgemeester probeert ze troost te bieden en ‘het redelijke gesprek’ gaande te houden. De verbindende rol is volgens Halsema wat het burgemeestersambt zo mooi maakt. ‘Ik mag bij veel Amsterdammers thuis of op hun werk komen. Ik krijg een inkijkje in hun leven op de hoogte- en dieptepunten van hun bestaan. Dat is indrukwekkend.’
Nieuw Amsterdams Verbond
Een onderwerp dat tijdens haar tweede termijn hoog op de agenda zal blijven staan, is het bestrijden van de groeiende ongelijkheid in de stad. ‘Delen van de stad blijven achter bij de enorme welvaart die andere delen van de stad juist kenmerkt’, legt ze uit. ‘Die kloof moet gedicht. Je komt in een stad wonen in de hoop er vrij te worden. Iedere Amsterdammer verdient het perspectief om de persoon te worden waar die van droomt. Ongeacht het inkomen.’
Volgens Halsema is het leefbaar houden van de stad niet alleen een taak van het stadsbestuur, maar een gezamenlijke opdracht, waar ook het bedrijfsleven en de inwoners van de stad een rol in spelen. ‘De overheid dacht altijd de maatschappelijke uitdagingen vanuit haar eigen beleidstorens te kunnen oplossen, maar die tijd is definitief voorbij. De toeslagenaffaire en het gasdrama in Groningen hebben bewezen dat die aanpak niet werkt. Burgers eisen nu dat ze vertrouwd worden, dat ze mee mogen beslissen. Dat is een ontwikkeling die ik heel belangrijk vind.’
De beste ideeën ontstaan op straat
Met een in 2023 aangekondigd ‘Nieuw Amsterdams Verbond’ wil Halsema die coöperatieve gedachte gestalte geven. Een samenwerkingsverband waarin de gemeente samen met wetenschappers, bedrijven en inwoners optrekt om wat te doen aan bijvoorbeeld het groeiende armoedeprobleem. ‘De beste ideeën voor de toekomst van onze stad liggen vaak niet op bureaus in de Stopera. Ze ontstaan op straat, in buurtoverleggen of op andere plekken waar ondernemers en creatieve jongeren samenkomen.’
Zo’n samenwerkingsverband past bij de historie van de stad. ‘Grote delen van Amsterdam zijn door ondernemers gebouwd’, zegt Halsema. ‘Niet alleen de prachtige grachtenpanden, maar bijvoorbeeld ook het Vondelpark is aangelegd door ondernemers die zich erg betrokken voelden bij de stad.
Liefde voor de stad
Ook recenter zijn er mooie voorbeelden te vinden van initiatieven vanuit het bedrijfsleven, die bijdragen aan de leefbaarheid van de stad. Zo ontwikkelt het Stedelijk Museum een gratis toegankelijke beeldentuin en is Rabobank als maatschappelijk partner betrokken bij de viering van Amsterdam 750 jaar én bij bijvoorbeeld de Masterplannen Zuidoost, Nieuw-West en Aanpak Noord, die de veiligheid, leefbaarheid en kansen van kinderen die in deze stadsdelen opgroeien structureel moet verbeteren.
Halsema: ‘Natuurlijk spelen inwoners, overheid en bedrijven ieder een eigen rol, maar wel vanuit een wederkerige gedachte. We kunnen niet zonder elkaar. Uit de maatschappelijke betrokkenheid van Rabobank spreekt dan ook veel liefde voor de stad.’
La La Land
Als wens voor de jarige stad heeft burgemeester Halsema dan ook dat de stad ook in de toekomst ‘zijn tolerantie en vrije geest’ behoudt. ‘En dat het de zachte stad blijft waarbij we oog hebben voor elkaar.’ Daar gaat ze als burgemeester alles aan doen, maar eerst maar eens dit jubileum vieren.
Is er binnen de jubileumprogrammering iets waar ze het meest naar uitkijkt? ‘Poe, dat is moeilijk kiezen. Hoewel: ik ben een enorme fan van de film La La Land. Ken je die openingsscène waarin een enorm ballet ontstaat op de snelweg van Los Angeles? Dat ziet er zó mooi uit. Bij de viering van Amsterdam 750 jaar organiseren we, op de langste dag van het jaar, een feest op een autoloze Ring A10. Met dans, sport en muziek. Als we daar net zo’n moment kunnen creëren als in de film, zou ik dat echt fantastisch vinden.’
- Auteur: Marlie van Zoggel
- Fotograaf: Frank Ruiter
Meer lezen over dit onderwerp?